Historia i zabytki
Nasza przeszłość jest o tyle ciekawa, że korzeniami swymi sięga daleko wcześniej niż źródła pisane, choćby pierwsza pewna wzmianka z roku 1381 - pochodząca z dokumentu Władysława Opolczyka.
A ponieważ dzieje Rudnik ściśle związane są z dziejami parafii, trzeba przytoczyć tu historyczną datę 1397 r. jako tą, która potwierdza istnienie i funkcjonowanie Parafii p.w. Św. Mikołaja.
Wioska od końca XIV wieku znajdowała się w prywatnym posiadaniu jako szlachecka. W ciągu następnych wieków największe zasługi dla rozwoju Rudnik wniosły następujące rody:
- BECHCICCY z Bechcic, którzy zakupiwszy tutejszy majątek zaczynają nazywać się RUDNICKIMI i firmują się herbem lis;
- GRODZIECCY z Wyszyny, dziedzice rudniccy z XVII wieku, którzy przyczynili się do ostatecznego ustalenia granic swoich posiadłości;
- MASŁOWSCY, fundatorzy modrzewiowego dworu z 1666 r., budowniczowie obecnego kościoła parafialnego;
- MIĄCZYŃSCY, ostatni dziedzice Rudnik, pochowani na miejscowym cmentarzu (fundatorzy tegoż).
W historię Polski wpisane są dzieje Rudnik i okolicy. W ogrodzie dworskim jeszcze w końcu XIX wieku znajdował się szczególny ślad przeszłości - stary kurhan, zwany szwedzkim. I chociaż tajemnicą owiane jest jego znaczenie, to decyzję jego budowy wiążemy z nieznanym nam wydarzeniem związanym z obecnością wojsk szwedzkich na tym terenie.
Miączyńscy, jako dziedzice Rudnik, przeżyli tu okres zaborów powstania styczniowego. Za nich doszło tu do jednej z największych bitew stoczonych w województwie kaliskim między wojskami carskimi a powstańcami. Było to w roku 1863. Z tego czasu w pobliskim lesie strojeckim mamy smutny ślad tych wydarzeń. Jest to obelisk upamiętniający hrabiego Tomasza Potockiego, który czynnie zaangażowany w organizacji powstańczej, wobec groźby aresztowania przez Rosjan, odebrał sobie życie.
Warto wspomnieć, iż dzisiejsze zamiłowanie do wiedzy i jej zdobywania, nasze dzieci i młodzież odziedziczyły po przodkach. Możemy się pochwalić faktem, że w XV wieku na Uniwersytecie Krakowskim studiowało sześciu młodzieńców z Rudnik (podczas gdy z Częstochowy tylko czterech).
W niepodzielnym stopniu dzieje Rudnik wiążą się z dziejami Parafii. Jak już wspomniano wcześniej Parafia istniała już na pewno w 1397 r. Być może powstała w połowie XIV wieku lub wcześniej. Życie parafii centralizuje się wokół kościoła. Obecny, wybudowany w 1830 r. jest już trzecim z kolei. Nie wiemy jak wyglądał pierwszy kościół, aczkolwiek na podstawie dokumentu z 1688 r. dowiadujemy się, że były w nim trzy bogato zdobione ołtarze.
W 1691 r. w Rudnikach wybudowany został drugi kościół, również drewniany, konsekrowany 1763 r. przez ks. bpa Ignacego Kozierowskiego. Kościół ten rozebrano po wybudowaniu obecnej, murowanej świątyni.
W XVII wieku parafia Rudniki znajdowała się w oficjalacie wieluńskim, archidiakonacie uniejowskim, dekanacie krzepickim, województwie sieradzkim, powiecie ostrzeszowskim.
Rudniki przynależą nieprzerwanie do Ziemi Wieluńskiej, która w latach Księstwa Warszawskiego pełniła rolę pogranicza polsko -niemieckiego, a po utworzeniu Królestwa Kongresowego była obszarem pogranicznym zaborów rosyjskiego i pruskiego. Rudniki wpisały się również w historię walk narodowo-wyzwoleńczych. Podczas powstania styczniowego (22 IV 1863 r.) stoczono w okolicach Rudnik jedną z największych bitew między wojskami carskimi a powstańcami w ówczesnym województwie kaliskim.
Do guberni kaliskiej Rudniki należały także w początkach XX wieku.
Rozwój życia kulturalnego i w ogóle wzrost znaczenia nastąpił zdecydowanie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Do 1973 r. działało na naszym terenie 5 gromadzkich rad narodowych przynależnych do powiatu wieluńskiego w województwie łódzkim. Dnia 1 stycznia 1973 r. uchwałą WRN w Łodzi utworzona została GMINA RUDNIKI, która już po 2 latach, po kolejnej reorganizacji struktur administracyjnych, znalazła się w województwie częstochowskim, a obecnie - w województwie opolskim.
W obrębie gminy Rudniki znajdują się 3 obiekty architektury i budownictwa wpisane do Rejestru Zabytków:
- Bugaj Stary - dwór w zespole parkowym, koniec XVIII w. - wpisany do Rejestru Zabytków pod poz. 395/83 z dnia 26.11.1983 r.
- Jaworzno – kościół parafialny p.w. św. Trójcy, XVI-XX w. - wpisany do Rejestru Zabytków pod poz. 937/67 z 30.12.1967 r.
- Żytniów – kościół parafialny p.w. św. Marcina, XVII w. - wpisany do Rejestru Zabytków pod poz. 490-XIV-63 z 12.08.1949 r. oraz 977/67 z dnia 30.12.1967 r.
Na terenie gminy Rudniki znajduje się obecnie 5 obiektów zabytkowych, stanowiących nieruchome zabytki techniki. Wszystkie zabytki techniki, należą również do Gminnej Ewidencji Zabytków.
Są to:
- cegielnia w Faustiance,
- komin cegielni koło domu mieszkalnego w Słowikowie,
- młyn motorowy w Rudnikach, ul. Cmentarna,
- młyn motorowy w Rudnikach, ul. Częstochowska,
- piec wapienniczy w Młynach.
Obecnie wszystkie te obiekty znajdują się w rękach prywatnych.
Przy Ośrodku Kultury w Rudnikach działa Centrum Tradycji Strażackiej i Historii Wsi w Rudnikach, w której gromadzimy maszyny, przedmioty, meble itp. związane z życiem na wsi oraz działalnością strażacką. Zbiory są bardzo ciekawe i różnorodne. Zapraszamy.
